Tacikistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’ndan 14-18 Eylül 2022’de Tacik-Kırgız sınırında meydana gelen olaylara ilişkin BİLGİLENDİRME
14 Eylül günü saat 07:15’te Kırgız Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi Sınır Birliklerine bağlı askeri birlikler, Kırgızistan Cumhuriyeti Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi Sınır Birliklerinin Kekh sınır karakolunu sebep göstermeksizin bombalamaya başladı. Tacikistan Cumhuriyeti, Isfara Kasabasının Vorukh Jamoat’ında, Tacikistan. Bu sebepsiz saldırı sırasında Kırgız tarafı havan topları, makineli tüfekler ve diğer hafif silahlar kullandı. Bombardıman sonucunda Tacikistan Silahlı Kuvvetlerine bağlı iki asker hayatını kaybetti. Aynı zamanda Kırgız tarafı, sınır bölgelerine ek kuvvet ve ağır teçhizat sevkiyatı gerçekleştirdi. Tacik tarafı ateşe karşılık vermek zorunda kaldı.
Aynı gün, yaklaşık 14.10’da, ateşkes rejiminin ilanının hemen ardından, Kırgız askeri personeli, grup silahları kullanarak Langar ve Sarı Bozor yerleşim birimlerinin yanı sıra Çorkuh Jamoat’ın 47 Nolu Ortaokulunun binasına saldırdı, bunun sonucunda bu eğitim kurumunun öğrencileri ve öğretmenleri yaralandı.
Durumun gerginliğinin azaltılması ve ek kuvvetlerin geri çekilmesi konusunda anlaşmaya varılmasına rağmen, Kırgız askeri personeli 16 Eylül günü saat 04:50’de ‘Duşanbe’ sınır karakolunu ağır silahlarla bombalamaya başladı. Aynı zamanda Kırgızistan askeri personeli, İsfara kentine bağlı Hocai Alo, Kummazor, Surkh, Somonyon ve Kulkand ile Bobojon Gafurov ilçesine bağlı Khistevarz ve Ovchikal’acha yerleşimlerine silahlı saldırı düzenledi. İsfara kentindeki Chorkishlok köyünün yerleşim alanlarının yoğun bombardımanı sırasında, Kırgız tarafı piyade savaş araçları (IFV) ve zırhlı personel taşıyıcıları gibi ağır teçhizatı kullandı.
O gün saat 06.30 sıralarında Kırgızistan özel kuvvetlerine bağlı askerler, İsfara şehri Bogdori köyü, Chilgazi jamoat, İsfara kentinin topraklarını işgal ederek, yerel sakinlerin 16 evini yakarak, yağma ve yağma yaptılar. Bu işgal sırasında Kırgız ordusunun Tacik vatandaşı, yaşlı bir kadın olan Makhmudova Munavvarakhon’un evine girerek şiddetli bir zulümle öldürdüğü vurgulanmalıdır .
Bu süre zarfında, ilan edilen ateşkesi tekrar ihlal eden Kırgız ordusu, Golovnaya su dağıtım istasyonunun topraklarından Hoca Alo köyünü bombalamaya başladı. Bombardıman sırasında sivil altyapı tesislerine saldırdılar ve Çorkishlok köyündeki Shurob elektrik hattına ve köprüye zarar verdiler. Ayrıca bu saldırganlığın bir parçası olarak Kırgız ordusu, İsfara kentindeki Bogiston ve Lakon yerleşimlerinde sivillerin evlerini kitlesel olarak ateşe verdi. Kırgızistan askeri ateşi , Jamoat Chorkuh’ta 6 yaşında bir kız, 5 yaşında bir erkek çocuk ve sekizinci hamilelik ayında bir kadın da dahil olmak üzere aynı aileden beş kişiyi öldürdü .
Kırgız askeri birlikleri sabah 07:30’dan itibaren Tacik-Kırgız sınırının tüm hattı boyunca ateş açtı. Böylece, Tacikistan topraklarının yoğun bombardımanı sırasında Kırgız ordusu, tanklar, zırhlı personel taşıyıcıları ve zırhlı keşif ve devriye araçları dahil olmak üzere 20 adet ağır zırhlı araç kullandı. Bu yoğun bombardıman sonucunda İsfara kentine bağlı Bogiston köyünde bir ortaokul binası ve 8 evin yanı sıra Somonyon köyündeki evleri de yıktılar. Unutulmamalıdır ki Kırgız tarafı , Tacikistan’ın Bobojon Gafurov ilçesine bağlı Khistevarz jamoat yerleşiminde Tacikistan Cumhuriyeti vatandaşları olan iki yaşlı kadını havan bombardımanı sonucu öldürdü .
İki ülkenin askeri ve sivil makamlarının çeşitli kademelerinde varılan ateşkes anlaşmasına ve ayrıca Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov’un Cumhurbaşkanı ile yaptığı görüşmede verdiği güvencelere rağmen. Tacikistan Emomali Rahmon’un Semerkant’taki ŞİÖ Zirvesi’nin “aralarında”, 16 Eylül’de saat 19:10’da Kırgız ordusu, Jamoat Chorkuh’un 225 ve 64 numaralı ortaokullarının binalarını ateş açarak tamamen imha etti. Isfara’nın şehri.
Aynı günün akşamı, Kırgız askeri personeli, uluslararası insancıl hukuk normlarını ihlal ederek, Tacikistan’ın İsfara Şehri, Zumrad Köy Konseyi’ne bağlı Chorkishlok köyünde yaralı sivilleri taşıyan bir ambulansa zırhlı araçlardan ateş açtı. Bu insanlık dışı saldırı sonucunda, bir ambulans sağlık görevlisi ve 6 ve 5 yaşındaki çocuklar da dahil olmak üzere bir aile üyesi olmak üzere beş Tacikistan vatandaşı hayatını kaybetti .
16 Eylül’de hükümetler arası komisyon eşbaşkanları bir toplantıda 41 No’lu Protokol’de belirtilen ateşkes için 16.00’dan itibaren anlaşmaya vardı. Buna rağmen Kırgız tarafı savaş helikopterleri kullandı ve insansız hava araçlarına (İHA) saldırdı. Bayraktar TB2, Tacikistan Cumhuriyeti topraklarını bombalayacak. Böylece Tacikistan’ın Bobojon Gafurov ilçesindeki Ovchi Kal’acha Köy Meclisi’ne ait 8 Nolu okul binasına İHA saldırısı sonucu 6 sivil hayatını kaybetti. Ovchi Kal’ach Köy Meclisi’ndeki bir camiye yapılan İHA saldırısında, Tacikistan’da 12 sivil hayatını kaybetti, aralarında 7 yaşında bir çocuğun da bulunduğu 20’den fazla kişi yaralandı. Aynı zamanda Kırgız tarafı, açık bilgi alanında sivil tesislere yönelik İHA saldırılarının videolarını yayınlıyor.
17 Eylül sabahı erken saatlerde Kırgız askeri personeli, ateşkes rejimini bir kez daha ihlal ederek, İsfara şehrinde Çorkuh Köy Meclisi’ne ve Çorkuh Köy Meclisi’nin Çorkişlok yolunun bir bölümüne havan toplarıyla ateş açtı.
Kırgızistan İçişleri Bakanlığı’na bağlı 707 askeri birliğine bağlı askerler, saat 11:10’da İsfara Sınır Müfrezesinin “Duşanbe” sınır karakoluna her türlü silahtan ateş açtı. Kırgızistan özel birlikleri, İsfara Şehrine bağlı Çorkuh Köy Meclisine bağlı Somonyon köyüne ateş açtı.
Kırgız askerleri sabah 11:50’de çoklu fırlatma roket sistemi (MLRS) kullanarak Tacikistan’ın Lakhsh ilçesine bağlı Tojvaron köyünü bombaladı. Bu saldırı sonucunda aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu çok sayıda sivil yaralandı ve 3 konut yıkıldı. Bu alanda herhangi bir çatışma vakasının kaydedilmediği ve Kırgız tarafının bu alanda güç ve araçlarının yoğunlaşmasının, arazinin karmaşıklığı dikkate alınarak bir haftadan fazla süreceğini vurgulamak gerekir. Gün boyunca Kırgız askeri personeli, Lakhsh bölgesinin sınır bölgesindeki yerleşim yerlerine MLRS kullanarak üç kez ateş açtı. Tojvaron köyündeki 15 Nolu Okul’a saldırmışlar, bunun sonucunda 3 okul öğrencisi yaralanmıştır.
Kırgız tarafı, son günlerde komşusu karşısında “saldırgan” imajı yaratmak amacıyla, doğrudan yalan ve imalardan kaçınmayarak, Tacikistan’a yönelik bir bilgilendirme kampanyası yürüterek sınır bölgesinde gerilimi tırmandırıyor. 17 Eylül’de Kırgızistan Devlet Başkanı ulusa hitaben yaptığı konuşmada Tacikistan ile ilgili olarak “düşman” kelimesini kullandı.
18 Eylül’de, ateşkes anlaşmasını defalarca ihlal eden Kırgız Silahlı Kuvvetleri birimleri, saat 19.00’da, Tacikistan Ulusal Güvenlik Devlet Komitesi’nin Sınır Birliklerine bağlı 5 Nolu “Kurgoncha” sınır karakoluna keskin nişancı tarafından ateş açtı. Jabbor Rasulov ilçesine bağlı Karavulteppa köyü.
18 Eylül akşamından 19 Eylül sabahına kadar, Tacik tarafı, Kırgızistan topraklarından uçan insansız hava araçları tarafından Tacikistan hava sahasının ihlal edildiğine dair çok sayıda vaka kaydetti. Böylece Murgab ve Lakhsh ilçelerinde 18 Eylül saat 20.00’de Karokul sınır kapısı üzerinden, 20:16’da Margansu sınır kapısı üzerinden ve 21.00’de Kızıl-Sanat sınır kapısı üzerinden İHA’lar görüldü.
kaynak:https://mfa.tj/en/main/view/11039/information-by-the-ministry-of-foreign-affairs-of-the-republic-of-tajikistanon-the-events-on-the-tajik-kyrgyz-border-on-september-14-18-2022